Các thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo dường như đang là xu hướng sản phẩm chăm sóc sức khỏe thịnh hành hiện nay. Chúng đang được biết đến là một trong những siêu thực phẩm hàng đầu. Vậy tất cả những lời quảng cáo xung quanh loại nấm hấp dẫn này là gì? Đầu tiên hãy cùng HealthSK khám phá chính xác loại nấm này theo khoa học và nó có thể mang lại lợi ích như thế nào đối với sức khỏe của bạn nhé.
Đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo (hay còn gọi là nấm sâu bướm) là loại nấm ký sinh, sống trên cơ thể ấu trùng của một số loài sâu bướm ở các vùng núi cao Trung Quốc, thân dài bằng ngón tay, thường có màu vàng hoặc nâu. Loại nấm dược liệu này được cho là có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm cực tốt, được sử dụng từ xa xưa trong y học cổ truyền Trung Quốc.
Có khoảng 400 loài đông trùng hạ thảo, hầu hết có nguồn gốc từ Bhutan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nepal. Loài dược liệu được biết đến nhiều nhất và là tâm điểm của các nghiên cứu khoa học là Cordyceps sinensis.
Có 3 loại đông trùng hạ thảo thường được tìm thấy trên thị trường để thay thế cho Cordyceps sinensis đắt tiền:
- Đông trùng hạ thảo CS-4
- Đông trùng hạ thảo sợi nấm
- Chiết xuất từ nấm Cordyceps (Militaris)
Thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo trên thị trường thực chất chỉ là “Nhộng trùng thảo”
Theo chuyên gia của HealthSK, vì đông trùng hạ thảo và nhộng trùng thảo có bản chất khác biệt rõ ràng, nên không thể “đánh lận con đen” mà phải gọi tên chính xác. Tuy nhiên, do không tìm hiểu kỹ lưỡng nên khách hàng thường dễ bị người bán “đánh lừa”. Thực chất, đông trùng hạ thảo mà bạn mua phải với giá cao ngất ngưởng lại là nhộng trùng thảo.
Do sự khan hiếm của đông trùng hạ thảo mà hầu hết các thực phẩm chức năng ngày nay được sản xuất theo phương pháp nuôi cấy nấm đã được biến đổi gen có các đặc tính sinh học tương tự như Cordyceps sinensis, còn được gọi là Nhộng trùng thảo Cordyceps militaris.
Theo GS. Bùi Công Hiển: “Người ta đang ngộ nhận về Đông trùng hạ thảo, sự nhầm lẫn một cách cố tình này đang khiến người tiêu dùng phải lãnh hậu quả. Người ta bán sản phẩm với giá và mác của Đông trùng hạ thảo, nhưng thực chất đó là “Nhộng trùng thảo”.
GS. Bùi Công Hiển khẳng định “Ở Việt Nam chưa và không bao giờ có Đông trùng hạ thảo. Không có loài bướm đó để nấm ký sinh, cũng không có điều kiện tự nhiên để cho loài này sinh sống như Tây Tạng hay Nepal có độ cao trên 4000m và khí hậu đủ lạnh.
5+ Lợi ích của đông trùng hạ thảo theo nghiên cứu khoa học
Theo Y học cổ truyền Trung Quốc trong nhiều thế kỷ trước, đông trùng hạ thảo có tác dụng để điều trị mệt mỏi, ốm yếu, bệnh thận và tăng ham muốn tình dục.
Dưới đây là 6 lợi ích lớn của thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo theo cơ sở khoa học.
1. Tăng cường năng lượng và hiệu suất thể dục thể thao
Đông trùng hạ thảo được cho là giúp cơ thể tăng cường sản xuất phân tử Adenosine triphosphate (ATP) – chất cần thiết để cung cấp năng lượng cho cơ bắp, đồng thời làm tăng dần lượng oxy tối đa (VO2 max) sau 3 tuần.
Trong một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên Tạp chí Y học Thay thế và Bổ sung, sử dụng đông trùng hạ thảo hàng ngày giúp cải thiện hiệu suất tập thể dục. Mặc dù khảo sát này ở mức độ khá khiêm tốn, đánh giá trên nhóm người lớn tuổi khỏe mạnh từ 50 đến 75 tuổi.
2. Đông trùng hạ thảo có khả năng chống lão hóa
Đông trùng hạ thảo đã được ghi nhận là có tác dụng chống oxy hóa, bằng cách trung hòa các gốc tự do, sản sinh các phân tử chống lại tổn thương tế bào gây bệnh và lão hóa. Phần lớn người cao tuổi thường có thói quen sử dụng Đông trùng hạ thảo để giảm mệt mỏi, tăng cường sức khỏe và ham muốn tình dục.
3. Làm chậm sự phát triển của các khối u
Đông trùng hạ thảo có thể tăng cường đề kháng bằng cách kích thích các tế bào và các chất trong hệ thống miễn dịch. Nó cũng có thể giúp chống lại các tế bào ung thư, thu nhỏ kích thước khối u, ức chế sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư ở người như: ung thư phổi, ung thư ruột kết, ung thư da và gan.
Điều thú vị là Đông trùng hạ thảo đã đảo ngược tình trạng giảm bạch cầu, giảm các biến chứng của một số phương pháp điều trị ung thư.
4. Đông trùng hạ thảo giúp kiểm soát bệnh tiểu đường type 2
Đông trùng hạ thảo từ lâu đã được sử dụng như một phương pháp điều trị truyền thống cho bệnh tiểu đường ở Trung Quốc. Trong khi có rất ít nghiên cứu chất lượng điều tra những tác động này ở người.
Lượng đường trong máu tăng cao mãn tính thường gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường, không kiểm soát được và có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Khi cơ thể bạn không sản xuất đủ insulin, glucose không thể đi vào các tế bào, vì vậy nó sẽ ở lại trong máu. Theo thời gian, có quá nhiều glucose trong máu có thể gây ra tiểu đường.
Đông trùng hạ thảo có thể giữ cho lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh bằng cách bắt chước hoạt động của insulin.
5. Cải thiện sức khỏe tim mạch
Trong các nghiên cứu trên động vật, nấm Cordyceps giúp ngăn ngừa loạn nhịp tim và giảm mức độ chất béo trung tính và cholesterol LDL “xấu”.
Vai trò bảo vệ của Đông trùng hạ thảo đối với hệ thống tim mạch có thể là do tác dụng chống oxy hóa của nó. Các hợp chất trong nấm Cordyceps được cho là có khả năng kích hoạt các thụ thể Adenosine, một hợp chất tự nhiên có tác dụng bảo vệ tim mạch. Trên thực tế, Cordyceps được sử dụng ở Trung Quốc để hỗ trợ nhịp tim đều đặn.
6. Đông trùng hạ thảo có khả năng chống viêm
Các nghiên cứu sơ bộ trên tế bào người và động vật cho thấy Đông trùng hạ thảo có thể hỗ trợ mức độ viêm nhiễm và các dấu hiệu miễn dịch khỏe mạnh nhờ thành phần Beta-glucans và cordycepin trong nó.
Tác dụng phụ của đông trùng hạ thảo
Hiện chưa có nghiên cứu nào kiểm tra tính an toàn của Đông trùng hạ thảo đối với con người. Tuy nhiên, đông trùng hạ thảo được coi là an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn.
Một số người dùng có thể gặp các tác dụng phụ nhẹ như: đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc khô miệng. Các triệu chứng thường hết sau khi ngừng sử dụng.
Trên thực tế, chính phủ Trung Quốc đã phê duyệt Cordyceps CS-4 để sử dụng trong bệnh viện và công nhận nó là một loại thuốc tự nhiên, an toàn.
Lời khuyên về việc sử dụng thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo
Liều dùng hợp lý đông trùng hạ thảo
Theo WebMD, Đông trùng hạ thảo có thể an toàn cho hầu hết mọi người khi dùng với liều lượng 3-6 gam mỗi ngày trong vòng 1 năm. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào từng dạng đông trùng hạ thảo và dược tính của nó.
Đông trùng hạ thảo thường có ở dạng viên nang, viên nén hoặc bột. Đông trùng hạ thảo nguyên con khô thường được sử dụng để làm thuốc và các chiết xuất của nó, trong khi đông trùng hạ thảo dạng bột có thể được pha trộn thành sinh tố và protein lắc hoặc pha thành trà.
Những người không nên dùng đông trùng hạ thảo
- Người dị ứng với nấm: Nếu bạn bị dị ứng với nấm mốc hoặc nấm men, bạn có thể sẽ bị dị ứng với đông trùng hạ thảo và nên tránh xa chúng.
- Trẻ em, phụ nữ có thai và đang cho con bú: Do thiếu nghiên cứu ở người, các sản phẩm đông trùng hạ thảo dù ở dạng bào chế nào cũng không được sử dụng cho 3 đối tượng này.
- Người mắc bệnh tự miễn: như bệnh đa xơ cứng (MS), lupus (lupus ban đỏ hệ thống, SLE), viêm khớp dạng thấp (RA) hoặc các bệnh lý khác. Khi uống đông trùng hạ thảo có thể khiến hệ thống miễn dịch hoạt động mạnh hơn. Từ đó làm tăng các triệu chứng của bệnh tự miễn. Nếu mắc phải một trong những tình trạng trên, tốt nhất bạn nên tránh sử dụng đông trùng hạ thảo.
Khi nào không nên uống thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo
- Khi chuẩn bị phẫu thuật: Việc uống đông trùng hạ thảo có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong khi phẫu thuật. Vì vậy, chuyên gia của HealthSK khuyên bạn nên ngừng dùng đông trùng hạ thảo ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.
- Khi đang sử dụng thuốc chống đông máu: Đông trùng hạ thảo có thể làm chậm quá trình đông máu. Dùng đông trùng hạ thảo cùng với các loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu.
Đông trùng hạ thảo có giúp tăng ham muốn tình dục không?
Từ xa xưa, nấm Cordyceps được sử dụng để hỗ trợ tăng testosteron, tăng ham muốn và tất cả những vấn đề liên quan đến chức năng tình dục.
Một nghiên cứu trên một nhóm người có ham muốn tình dục thấp được điều trị bằng Đông trùng hạ thảo nuôi cấy cho thấy cải thiện đến 64,5%. Một đánh giá năm 2016 đã đề cập đến việc Đông trùng hạ thảo làm tăng ham muốn tình dục và hoạt động tình dục ở cả nam và nữ.
Tuy nhiên, công dụng này của đông trùng hạ thảo vẫn cần được nghiên cứu và xem xét kỹ hơn.
Xem thêm: 5 Thương hiệu thực phẩm chức năng Nhật Bản nổi bật
Kết luận
Chỉ có thời gian mới trả lời được liệu những lợi ích sức khỏe của Đông trùng hạ thảo nhận được trong các nghiên cứu trên động vật và phòng thí nghiệm có áp dụng cho con người hay không. Vì vậy, nếu bạn muốn bổ sung loại thực phẩm chức năng này, hãy chắc chắn sản phẩm bạn mua là chính hãng và được kiểm nghiệm chất lượng bởi các tổ chức uy tín. Đồng thời cần tuân thủ đúng về liều lượng và đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng.